Hipotez testlerini yaparken ilerlediğimiz aşamalarda hipotez testlerinde tek kuyruk ve çift kuyruk belirleme konusu çok önemli bir rol oynuyor. Hipotez testlerini yaparken kullanacağımız eğrinin tek kuyruk mu çift kuyruk mu olduğunu soru belirlemektedir. Hipotez testlerinin sonucunu belirleyen tek kuyruk mu çift kuyruk mu sorusunun cevabı etkileme durumu varsa çift kuyruk, en çok ve en az gibi ifadeler varsa tek kuyruktur.
Hipotez Testlerinde Tek Kuyruk ve Çift Kuyruk Belirleme Çift Kuyruk Hipotez Testi
Bir hipotez testinin çift kuyruk olabilmesi için sorunun içerisinde bir etkileme durumunun olması gerekir. Örneğin bir ilaç kullanımı bir konuda etki etmiş midir? Bu gibi soruların cevabı için kullandığımız hipotez testleri kesinlikle çift kuyruktur. Bu tür sorularda alfa anlamlılık düzeyini ikiye bölerek iki kuyruğa yazarız. İki kuyruğun ucuna çektiğimiz çizgilerin arasında kalan bölüm H0 hipotezinin kabul edildiği bölgedir.
Bu kuyrukların uçlarına çektiğimiz çizgilerin dışında kalan bölgeler ise H0 hipotezinin reddedildiği bölgelerdir. Soruya göre uyguladığımız hipotez testinin sonucunda bulduğumuz değerin bu çizgilerin neresinde kaldığı sorunun cevabını belirler. Yaptığımız hipotez testinde bulduğumuz değerin konumunu belirleyecek olan alfa anlamlılık düzeyini alfayı ikiye bölerek her iki kuyruğa da yazacağımızı belirtmiştik. Bu değerleri belirlemek için bazen dönüşümler yapmanız gerekebilir. Örneğin 95% anlamlılık düzeyi için gibi ifadelerde alfayı 0.05 almanız gerekir.
Grafiğin sol tarafında kalan çizgi alt sınır çizgisi, sol tarafında kalan çizgi ise üst sınır çizgisidir. H0 ve H1hipotezleri çift kuyruk hipotez testlerinde bu şekilde belirlenmektedir. Genel olarak bir soruda çift kuyruk hipotez testinin uygulanıp uygulanmayacağının belirlenmesi etkinin olması ve olmaması gibi iki koşul çerçevesinde dönmektedir. Bu tür hipotez testlerinde H0 ve H1 H0: a = b, H1: a ≠ b şeklinde olmalıdır. Hipotez testlerinde tek kuyruk ve çift kuyruk belirleme çift kuyruk için bu şekildedir.
Hipotez Testlerinde Tek Kuyruk ve Çift Kuyruk Belirleme Tek Kuyruk Hipotez Testi
Tek kuyruk hipotez testlerinde çift kuyrukların aksine bir eşitlikten ziyade bir çokluk belirtilmesi gerekir. Bir soruda tek kuyruk hipotez testinin kullanılması gerektiğini düşünüyorsanız soru içerisinde en az veya en çok gibi ifadeleri aramanız gerekir. Bu tür sorularda çift kuyruk hipotez testlerinde olduğu gibi bir kesinlik yoktur. En az ve en çok gibi ifadelerin kullanılması bize sorunun tek kuyruk olduğunu gösterir.
Bu tür testlerde H0 ve H1hipotezleri ise
H0 M > değer
H1 M ≤ değer
veya
H0 M < değer
H1 M ≥ değer
gibi olur. Yani H0 ve H1 hipotezleri birbirinin tamamı ile ters işaretlisi olmalıdır. Burada ise eğrinin sınır değeri bulduğumuz tablo değerine eşittir. Tablo değerini ise n belirler. n ≥ 30 için z, n<30 için t tablosu kullanılmalıdır. Tek kuyruk hipotez testleri alt kuyruk ve üst kuyruk olarak ikiye ayrılır. Alt kuyruk ve üst kuyruk belirlemek için yine soruya bakmamız gerekir. Eğer soruda en az ifadesi geçiyorsa hipotez testi alt kuyruk, en çok ifadesi geçiyorsa üst kuyruktur.
Eğer soruda en az diyorsa alt kuyruk hipotez testlerini uygulamalısınız. Eğrinin sol tarafının bir yerden sonra düzleşmesi gerekir. Bu tür hipotez testlerinde çizginin solunda kalan bölge H0red bölgesidir. Sağında kalan bölge ise H0 kabulbölgesidir.
Eğer soruda en çok diyorsa üst kuyruk hipotez testini uygulamalısınız. Bu hipotez testinde ise çizgi sağ taraftadır. Eğri sağ tarafa gittikçe düzleşmelidir. Bu tür hipotez testlerinde ise çizginin sağ tarafında kalan bölge H0 red bölgesi, sol tarafında kalan bölge ise H0 kabul bölgesidir.
